Bütünleşik İkaz ve Alarm Sistemi (İKAS) Projesi, AFAD tarafından yürütülen bir yerel alarm sistemi projesidir. Siren ve anons sistemlerini de kapsayan İKAS projesi, hava taarruzları ve kimyasal, biyolojik, radyolojik ve kimyasal tehditler ile meteorolojik afetler, baraj taşkınları, orman yangınları ve çevre kirlenmelerine karşı halkın uyarılması ve gerekli tedbirleri alabilmeleri amacıyla kullanılmaktadır.
Proje kapsamında ülke genelinde birçok şehirde belli mesafelerle kurulmakta olan direk ve kuleler üzerine siren sistemleri yerleştirilmektedir.
Çoğunlukla çevrelerindeki diğer yapılardan daha yüksek olan bu metal direkler, sivri birer uç oluşturarak yıldırım darbeleri için açık hedef konumunda olurlar.
İKAS Direklerinde Yıldırım Riski
IKAS direklerinde siren sistemleri bulunmaktadır. Bu sirenler hava taarruzlarından kimyasal/biyolojik saldırılara, meteorolojik afetlere kadar birçok durumda halkı anında uyarmak ve gereken durumlarda sivil savunma durumuna geçilmesi amacıyla kurulmaktadır. Sirenler direklerin en üstünde, sirenlere bağlı olan elektronik donanım direk üzerinde ya da alt bölümlerdedir. Yıldırıma karşı herhangi bir koruma sistemi bulunmayan bir İKAS direğinin üzerine pozitif yükler tırmanır. Fırtına belli bir olgunluğa ulaştığında bulut negatif yüklü kollar yayınlar ve bu kollar yere doğru ilerler. Direk üzerindeki pozitif yüklerin yoğunluğu eşik değerini aştığı anda ise pozitif yüklü kollar direkten yükselmeye başlar.
Buluttan inen negatif yüklü kollardan biri ile direkten yükselen pozitif yüklü kollardan biri buluşur ve buluttaki akım açılan yıldırım kanalından direğe doğru ilerler.
Yakalama Çubuğu ile "Yıldırımdan Korunma"
İKAS direklerinin yakın çevrelerinde genellikle daha yüksek bir cisim olmaması ve kulelerin metal alaşımlı iletken yapıları sebebiyle yıldırım darbelerine maruz kalma riski yüksektir. Dolayısıyla bu direklerin yıldırımın doğrudan etkilerinden korunması gerekmektedir.
Ülkemizde bu tür yapıların korunması amacıyla genellikle yakalama çubuğu ya da paratoner gibi yıldırımı kendi üzerine çeken sistemler kullanılmaktadır. Bu sistemler kendi üzerlerinde bir yük yoğunluğu oluşturarak yıldırıma kendilerini hedef göstermeye ve korudukları alanda rastgele bir yere değil doğrudan kendi üzerlerine yıldırım düşmesi için yıldırımı “yakalamaya” çalışırlar.
Öte yandan; yıldırım bir metal direk üzerindeki yakalama çubuğuna ya da paratoner sistemine isabet ettikten sonra en hızlı ve en kısa yoldan toprağa ulaşmaya çalışır. Bu durumda yıldırımın ilk isabet ettiği noktadaki etkisi azaltılmaktadır ancak yıldırım akımının ilerleme yolundaki, yani kule ya da direk üzerindeki tüm cihazlar yıldırım darbesine maruz kalmaya ve zarar görmeye devam eder.
Sonuç olarak; İKAS direği gibi metal bir yapıyı; yıldırımı yakalayan bir sistem kullanarak korumak ile hiç korumamak arasında aslında hiç fark yoktur.
Yapılması gereken; hem ekipman ve siren güvenliği, hem de veri kayıplarının önlenmesi için yıldırımı direğe hiç yaklaştırmamak olmalıdır.
EvoDis® Yıldırım Engelleme Sistemi
EvoDis® Yıldırım Engelleme Sistemi metal kuleleri yıldırımın olumsuz etkilerinden kurtarmak amacıyla geliştirilmiş bir üründür.
Bir kule ya da direğin yıldırım darbelerine maruz kalmasının sebebi topraktan gelerek o yapı üzerine toplanan yüklerdir.
EvoDis® Sistemi direk üzerindeki yükleri dağıtır ve direği yıldırıma karşı "görünmez" hale getirir. Yıldırım direği hedef olarak seçmeyeceği için İKAS direkleri üzerindeki tüm siren ve ekipmen yıldırım riskine karşı koruma altında olur ve sahada hizmet kesintileri yaşanmaz.
EvoDis® Yıldırım Engelleme Sistemi; sahip olduğu onbinlerce ince ve sivri uç sayesinde ortamda bir yük yoğunluğu oluşumu engeller. Böylece buluta doğru ilerleyecek bir pozitif ya da negatif yüklü kol yayınlanmasının önüne geçilmiş olur.
EvoDis® Yıldırım Engelleme Sistemi hem İTÜ yüksek gerilim laboratuvarı testlerinden, hem de saha testlerinden %100 başarı sağlamış bir yıldırımdan korunma çözümüdür. Türkiye'de ve dünyada 600den fazla yıldırım çeken kulede kullanılan EvoDis® Sistemi 10 yıldır %100 başarıyla çalışmaktadır ve bu kulelerin hiçbirine montaj tarihinden itibaren yıldırım isabet etmemiştir.
Yıldırımdan korunmanın en iyi yolu uzakta kalmaktır.
EvoDis® Yıldırım Engelleme Sistemi sizi yıldırımdan uzak tutar.